Қыркүйектің 28-і бір апталық демалыстан оралған 74 жасар Мәскеу мэрі жұмыс орнына әдетінше таңғы жетіде келіп алғанымен, бір сағаттан соң оның жұмыстан алынғаны туралы президент жарлығы Ресей президентінің вебсайтына шыға келді. Таңғы сағат онда басталған мэрия жиналысына Лужковтың бірінші орынбасары Владимир Ресин төрағалық етті. Ресин жиналыс жүріп жатқан кезде келіп жеткен жарлықтың түпнұсқасын қала басшылығына оқып берді. Дмитрий Медведев қол қойған құжат бойынша бірінші орынбасар қала мэрінің міндетін уақытша атқарушы болып тағайындалған, ал Юрий Лужков «президент сенімінен айрылған» шенеунік ретінде қызметінен айрылған.
КӨПТЕН КҮТКЕН "ТОСЫН" ХАБАР
Бұл жаңалықты таңғы сегізде ести сала жеткен жүзден астам жергілікті журналист Мәскеу әкімшілігінің ғимаратына сыймай кетті. Жиналыстан шыққан мэрия мүшелері Юрий Лужковтың кабинетіне кіріп, бұрынғы мэрдің өткен аптада болған туған күніне құтты болсын айтысты. Лужковтың өзі ешқандай мәлімдеме жасаған жоқ.
Бірақ, есесіне бұрынғы Мәскеу мэрінің бір демде болашағы бұлыңғыр саяси тұлғаға айналғаны туралы хабарға қатысты Ресейдің атқамінерлері жарыса пікір айтып жатыр. Ең әуелі Қытайда ресми сапарда жүрген Ресей президенті Дмитрий Медведев өзі қол қойған жарлыққа қатысты бірер сөз айтты. «Мемлекеттің бірінші басшысының сенімінен айрылған жағдайда губернатордың ары қарай жұмысын істей беруін елестетудің өзі қиын», - деді ол Шанхайда журналистерге сұхбат беріп тұрып.
Ресей президентінің баспасөз хатшысы Наталья Тимакова Медведевтің бұрынғы Мәскеу мэрімен жуыр уақытта кездеспейтінін мәлімдеді. Баспасөз хатшысының аузымен айтылған тағы бір жайт – Юрий Лужковқа бір апта демалыс кезінде өз еркімен кету туралы ұсыныс жасалған. Бұл мерзімнің соңына дейін өтініш түспегесін «қатаңырақ түрде» жұмыстан босатуға тура келген.
КЕТУ ТУРАЛЫ КҮТПЕГЕН ӨТІНІШ
Бүгін таңертең барлық ресми ақпарат көздері хабарлағандай демалыс кезінде Юрий Лужков өтініш жазған болып шықты. Бірақ, қызметтен кету туралы емес, «Единая Россия» партиясынан шығу туралы. Партияның орталық атқару комитетінің жетекшісі Андрей Воробьев РИА Новости агенттігіне бұрынғы Мәскеу басшысы бұл өтінішке қыркүйектің 26-ы қол қойып, партия кеңсесіне жолдаған деп хабарлады. Ал «Интерфакс» агенттігі президент әкімшілігіндегі бір лауазымды тұлғаға сілтеме жасай отырып «Лужков партиядағы барлық лауазымынан айрылады» деген ақпарат таратып жатыр.
Госдуманың спикері, «Единая Россия» партиясының жоғары кеңесінің төрағасы Борис Грызлов «Россия 24» арнасына берген сұхбатында Ресей президентінің қыркүйектің 23-інде Мәскеу мэрінің орнына лайықты кандидатуралар қарастыру туралы нұсқау бергенін айтты.
«Справедливая Россия» партиясының жетекшісі, Федерация кеңесінің төрағасы Сергей Миронов бұрынғы Мәскеу мэрінің мұндай шара қолдану арқылы қызметінен алынғандықтан сенатор ретінде заң шығару саласында жұмыс істеуі қиын екенін мәлімдеді.
Ал осы партияның Ресей Думасындағы фракциясының жетекшісі Николай Левичев бұрынғы Мәскеу мэрінің соңғы уақыттағы мінез-құлқы, комментарийлері, оның зайыбының берген сұхбаттары тек қана билікке қарсылық көрсету емес, қоғамдық мораль мен азаматтық қоғамға жат қылыққа айналды деген пікірде.
Юрий Лужковтың отставкасына қатысты ешқандай пікір айтпай қалыс қалған – Ресей үкіметінің басшысы Владимир Путин. Екі бірдей президенттік мерзімі аяқталғанша совет дәуірінен бері ел басқару ісіне араласып келе жатқан салмақты саясаткерлерді саясат сахнасынан ығыстырып шығарумен айналысқан Владимир Путин қазіргі Ресей президенті мен бұрынғы Мәскеу мэрінің арасындағы қырғиқабақ қарым-қатынасқа қатысты көзқарасын айтқан емес.
БІРБЕТКЕЙ МЭРДІҢ БИЗНЕСМЕН ӘЙЕЛІ
Ресейлік саясаткерлер мен сарапшылар болса Юрий Лужковтың қызметінен кетуіне себеп болған факторлардың ең маңыздысы ретінде Мәскеу мэриясында саяси бәсекенің жоғалуы мен экс-мэрдің әйелі Елена Батуринаның қарама-қайшылыққа толы құрылыс бизнесі деген болжам айтады. Лужковтың кезінде кадр мәселесіне келгенде бұра тартушылық болды, Ресей астанасының әкімшілігіне жұмысқа алынғандар – тек «Единая Россия» мүшелері мен коммунистер еді дейтіндер табылды. Ал Елена Батуринаға қатысты алып-қашпа сөз бен түрлі қауесеттің де соңғы уақытта кең етек жайғаны белгілі. Азаттық радиосының Орыс қызметі бұрынғы мэрдің әйелі бірқатар Еуропа елдеріне инвестиция салуды көздегені туралы жазады.
«Франс пресс», «Рейтерс» және IHT сияқты батыс баспасөзі Юрий Лужковқа Мәскеу шаһарын он сегіз жылдың ішінде жұпыны советтік астанадан самаладай жарқыраған мегаполиске айналдырды, бірақ ескіше ойлау мен бірбеткейліктен зардап шекті деген тұрғыда баға беріп жатыр.
Ресми қисын бойынша Мәскеудің келесі мэрі кім болатыны туралы мәселе «Единая Россия» партиясының кеңесінде шешілмек. Өйткені Мәскеу мэриясының кеңесіндегі саяси көпшілік – осы партия мүшелерінен тұратын топ. Бірақ, Ресейдегі орталық билікпен жүрдім-бардым санасатын аса ықпалды аймақтық саясаткерлердің заманы Лужковпен бірге келмеске кететіні көрініп тұр.
Юрий Михайлович Лужков 1936 жылғы қыркүйектің 21-і Мәскеу қаласында дүниеге келген. Мәскеу қалалық нефтехимия мен газ өнеркәсібі институтын бітіргесін ғылыми-зерттеу саласында жұмыс істеген. 1975 жылдан бастап саяси өмірге араласып, Мәскеу қаласының заң шығару және атқарушы билік саласында қызмет істей бастаған.
