Азаттық Қазақстан тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналған "Тәуелсіз адамдар" жобасын жалғастырады. 1990 жылдардың басынан бастап осы уақытқа дейін беделді, қоғамдық пікірдің жетекшісі болған саясаткер, музыкант, журналист, экономист, әртіс және танымал БАҚ өкілдерінен сұхбат аламыз. Жоба кейіпкерлері жаңа мемлекетте адам ретінде және маман ретінде алдына қандай мақсат қойғаны жайлы, 2016 жылы оның нәтижесі қандай болғаны туралы баяндайды.
Жобаның соңғы - 22 сериясында қазақстандық актер әрі тележүргізуші Сергей Погосян 1990 жылдардағы Жаңа жылдық корпоратив кештерінің ерекшеліктерін, "ТВ-Бинго" хабарында қалай жұмыс істегенін еске алып, ол кезеңнің қазіргі заманнан ең басты ұтымды айырмашылығы неде екенін айтып берді.
"ТЕАТРДЫ АТА-АНАМ ҚҰПТАМАДЫ"
Вячеслав Половинко: - Совет Одағының тарауын қайда және қалай қарсы алдыңыз?
Сергей Погосян: - Ол кезде института оқып жүргенмін. СССР-дің тарауы шошытты, өйткені мектепте бізге оны тыныштық пен еркіндік кепілі (совет адамдарының тыныштық пен еркіндікке қатысты ұғымы "тек жүрсең, тоқ жүресің" дегенге саятын), мүлде мызғымайтын дүние деп үйретті ғой. Әуелі "бұлай болуы мүмкін емес" деп сенбедік, сосын дүрбелең басталды, өйткені біреу мансап қуып, енді біреу біржола көшіп келіп, жұрт Алматыға ағыла бастады. Сондықтан аласапыран заман басталатынын бәріміз сезгеніміз есімде. Бірақ ол кезде жас болдым да, онша уайымдаған жоқпын, әйткенмен "енді не болар екен, жан-жаққа бытырап кеттік, бір-бірлеп жаулап алса қайтеміз?" деген қорқыныш бәрібір болды.
Пётр Троценко: -1990 жылдардың басындағы қоғамдық пікірге сәйкес, сонда кім жаулап алады деп қорықтыңыздар? Жұрт әлдебір абстрактылы жаудан қорықты ма әлде нақты дұшпан болды ма?
Вячеслав Половинко: - Мысалы, гипотетикалық тұрғыда Батыс басып алады деген қорқыныш болды ма?
Сергей Погосян: - Жоқ, біздегі жүйе өміршеңдігін дәлелдеуге тырысып, өмір бойы өзге жүйемен тіресіп келді ғой. Совет одағы Батыс құндылықтарын мойындамай, олардан өзге де мінсіз әлем бар деп дәлелдемек болды.
Пётр Троценко: - Демек, сіз сол кездің өзінде күнделікті ақпаратты мұқият қадағаладыңыз ба?
Сергей Погосян: - Бүкіл радио, санаулы болса да телеарналарда ақпарат жеткілікті болатын, бірақ мен көбінесе "Наутилиус" немесе DDТ топтарын тыңдайтынмын. Ең қызығы, сол кездегі музыкалық шығармалар да саясиландырылып, әлдебір өзгерістен хабар бергендей әсер қалдыратын, мысалы "Перемен! Мы ждем перемен!" деген ән сияқты. Меніңше, Цойдың музыкасы әлгі кезеңнің көңіл-күйін керемет жеткізген.
Вячеслав Половинко: - Ол кезде сіз ауыл шаруашылығы институтында "экономист" мамандығы бойынша оқып жүрдіңіз. Оны бітіргеннен кейін бірден театр институтына түскеніңізге қарағанда, экономист боламын деген ой сізде мүлде болмаған сияқты.
Сергей Погосян: - Театрға біржола бет бұрамын деп ойлаған жоқпын. Оның үстіне, ата-анамның "Сережа, мұның әрине, дұрыс емес. Ғарышкер болуды армандамайтын бала жоқ, ал сенің әртіс болам деген арманың жасық адамның ісі сияқты" деген сөздері де сенімсіздігімді күшейте түсті. Ол кісілердің уәжі де жөн екен, өйткені мұның өте қиын, көп жағдайларға тәуелді мамандық екенін қазір түсінемін. Қызым бой жетіп, театр мен кино саласына қызықпайтынын айтқанда, шынымды айтсам, "дұрыс болды" деп іштей шоқынып алдым.
"АЯҚ АСТЫ БӘРІ БРОКЕРГЕ АЙНАЛЫП ШЫҒА КЕЛДІ"
Вячеслав Половинко: - Экономист болмағаныңызға өкінген жоқсыз ба? 1990 жылдары заңгер сияқты бұл мамандық та сәнге айналып еді ғой?
Сергей Погосян: - Өкінбеген тәріздімін. Театрдағы алғашқы қадамдарым 1990 жылдары басталды. Негізі, маған театр ақшаның мәні жоқ әлдебір монастырь немесе оқшау бір әлем сияқты көрінетін. Әрине, мұның өз-өзімді алдау болғанын, ақымақтық екенін түсінемін, бірақ әлгі оазисте өзімді жақсы сезіндім, өйткені ол жерден аттап шықсам болды, бірден ақшаны қайдан аламын, ертеңгі күнім не болады деген ойлар келе бастайтын.
Жұрттың бәрі аяқ асты брокер болып кетті. Оның ішінде вагон-вагон етік әкеліп, сатып немесе отынға айырбастаған достарым да болды. Ал менің бұл кәсіпке мүлде қырым жоқ болатын. Бір күні біреулер "Ленинградта шығарылған жақсы туфли керек пе?" деп сұрады. "Керек!" дедім. Сөйтсем, "екі вагон" дейді. Ол кезде маған бүкіл әлем есінен адасқандай көрінетін, бірақ бізге "капитализм деген осы, бірден вагондап табыс табасың" деп түсіндіретін. Әрине, капитализм туралы әлгі түсінігіміз аңғалдық екен, ал қазір жұрт шаруаның қыр-сырын біледі, жақсы ақша табатын болды, лайым, еңбегінің игілігін көре берсін.
Вячеслав Половинко: - Театрда ақша болды ма?
Сергей Погосян: - Ол кезде ақшаның құны болмады. Алған қаламақыңды бірден долларға айырбастамасаң, айдың соңында тиын-тебен болып қалатыны есімде. Сондықтан жұрт үш, бес, 10 доллар болса да сатып алу үшін айырбастау орындарына жүгіретін.
Пётр Троценко: - Ол кезде қалада ақша айырбастау орындары көп болды ма, әлде алып-сатарлар долларды тығып сататын ба еді?
Сергей Погосян: - Маған олар 1990 жылдардың символы болғандай көрінеді, әйтеуір бұрыш-бұрыштың бәрі қаптаған ақша айырбастау орындары болатын. Сондықтан, бүкіл валюта [бұрынғы СССР-ға] ағылып жатқандай көрінетін.
Вячеслав Половинко: - Яғни жұрттың тапқаны тіпті күнкөріске де жетпеген сияқты ғой.
Сергей Погосян: - Иә, жұрттың бәрі жанталасып, қайтсе де жұмыс істеуге тырысатын, ол кезде 2-3 жерде жұмыс істеу қалыпты жағдай болатын. Театр құр отырмай, үнемі бір жақтарға барып, қойылымдар қоятын, біз ол кезде әлі қирай қоймаған пионер лагерлері мен балабақшаларды аралап, спектакль көрсететінбіз. Біздің 20-25 жастағы кезіміз, ал бізге қарағанда өмірден көрген-түйгені көп ересек актерлер мұндай сабылыс артистерді бұзатынын түсінді. Не жөні түзу біліміміз жоқ, не сахнада ойнаудың қыр-сырын білмей жүріп бұл қарқынымызбен кете берсек, (ешкімнің көңіліне келмесін), әлдебір Мәдениет үйі жанынан құрылған халық театры деңгейінде қалып қояр едік. Ал басқаша (театр бойынша) тәжірибе-білім жинау үшін әлдебір жартылай жертөлелерде Ромео мен Джульеттаны немесе Отелло мен Дездемонаның бейнесін сомдап, "түбін түсіріп" ойнайтынбыз.
"ЖАҢАДАН БАЙЫҒАНДАР – ЕҢ ҚИЫН АУДИТОРИЯ"
Пётр Троценко: - Совет дәуірі аяқталып, 1990 жылдар басталғанда актерлер "корпоратив" деген сөзді алғаш естіді әрі оның арқасында ақша табуға болатынын байқады. Ал сіз ше, оның пайдасын қаншалықты көре алдыңыз?
Сергей Погосян: - Мен әлгі "корпоратив" дегеннің қақ ортасында жүрген адаммын. Капиталистік заманның жаңа сипаттағы корпоративтерін алғаш ұйымдастырғандардың бірі болдым. Мұндай [корпоративтік кештерді жүргізуші] кәсіп бұрын да болған, бірақ жұрт байып, армандарын іске асыра бастаған 1990 жылдары оған сұраныс тіпті көп болды. Ол кезде адамдар жұртты жинап, аста-төк дастархан жайып, өз байлығын көрсетсе арманы орындалғандай көретін. Ал ақшадан тарығып жүрген цирк артистері, әншілер нәпақа табу үшін аю, маймыл, ит сияқты жануарлардың қатысуымен нөмірлер ойлап таба бастады. Аппаратураларын "Жигулиге" тиеп әкелетін. Сол "Жигулиге" аю да, иттер де, қауырсын таққан бишілер ансамблі де сыйып кететін, қарап тұрып қайран қаласың. Кештің жүргізушісі болғандықтан, мен ғана бір орында байлаулы болатынмын, ал кешке келетін өзге артистер "біздің нөмірді тезірек хабарлашы, тағы бір жерге баруымыз керек" деп асықтыратын. Сондықтан сахна сыртындағы өмір де қайнап жататын.
Пётр Троценко: - 1990 жылдардың бірінші жартысындағы корпоративтік кештердің жүргізушісі қандай еді?
Сергей Погосян: - 1990 жылдары аудитория да, кәсіптің сипаты да өзгерді. Ол кездегі жүргізуші пысық, тапқыр, әдетте ер адам болатын. Ол болмысы мүлде бөлек түрлі әлеуметтік топқа жататын тапсырыс берушілердің тілін табуға тырысатын. Өйткені оның ішінде қарақшылар немесе Совет одағы кезіндегі байлардың екінші буын өкілдері болуы мүмкін. Айтпақшы, арғы тегінен бай болған адамдар - ең жақсы аудитория, ең зиялы жандар екеніне көзім жетті. Ал байлар қатарына енді ғана іліккен адамдар - ең қиын аудитория болатын. Өйткені олар нені қалайтынын өздері де білмейтін, біреуі от шашу ұйымдастыруды, енді бірі атқа мініп кел немесе торттың ішінен әйел шыға келсін деген талап қоятын. Олар армандаған немесе фильмнен көрген нәрселерді жасатуға шамасы барын жұртқа көрсетуге тыраштанатын.
Вячеслав Половинко: - Өзіңізге ең ерекше көрінген немесе есіңізде қалған корпоративті атай аласыз ба?
Пётр Троценко: - Шыққаннан кейін "мына корпоратив бітті-ау, ақыры" деп айтқан кеш болды ма?
Сергей Погосян: - Қазір ойлап отырсам, мынадай банкет есімде қалыпты. Бірде түнгі клубта кеш жүргізіп жатып, спектакльдегі эпизодтық рөлімді ойнау үшін театрға барып келгенмін. Спектакльде ойнайтынымды кештің жүргізушісі болуға келісіп қойғаннан кейін бір-ақ білдім. [Түнгі клуб] төлейтін ақшадан да, беделден де айырылғым келмеді, театрдан да сұранып кете алмайтын болдым. Ақыры клубта би жарияладым да, өзім театрға жүгіріп барып, әлгі рөлімді ойнап, клубқа қайтып келдім.
Вячеслав Половинко: - Тапсырыс берушілер аюмен бірге орындалатын нөмірлерден өзге тағы қандай ерекше нәрселерді сұрайтын?
Сергей Погосян: - Егер отбасылық мереке болмаса, әдетте стриптиз сұрайтын. Қонақтар түгілі, үстіндегісін қалай тез шешеді екен деп ойлап, оны өзім де қызықтап қарайтынмын. Біртіндеп кәсіби артистер, музыкалық топтар қалыптасып, 1980 жылдары шыққан жақсы музыка орындалып, шоу-бизнес саласы дами бастады. "Я пью до дна, за тех, кто в море" немесе "Замыкая круг" деген әндер тіпті қазірдің өзінде кез-келген кештің көркін ашады. Өйткені тапсырыс берушілердің көбі менің қатарластарым.
Пётр Троценко: - Сонда той-думандарда 1990 жылдардың аранжировкасы нашар попса жанрындағы немесе сол кезде көп тараған "түрме" әндері болған жоқ па?
Сергей Погосян: - Жоқ, болған жоқ. Қазақстанда белгілі бір [музыкалық] деңгей болды. Мүмкін, тапсырыс берушілерімнің талғамына қарай мен де сол деңгейді ұстаған шығармын. Әлгі адамдар 1970-1980 жылдары оқыған кісілер болғандықтан, даңғаза музыка мен ауыр рокты жақтырмайтын. Ал 1990 жылдары жұрттың бәрі оқуды ойламай, сауық-сайран құрды. Сондықтан репертуар да аудиторияға сай болды. Ал көбінесе "Шансон" радиосын тыңдайтындардың жабық кештерін олардың талғамына сай жүргізетін өз жүргізушілері болған шығар. Бірақ, өз басым ондай кештерді жүргізіп көрмеппін.
"ЖАҢА ЖЫЛ МЕРЕКЕСІ АКТЕРГЕ НӘПАҚА ӘКЕЛЕТІН"
Вячеслав Половинко: -1990 жылдары тым болмаса бір рет Аяз ата болып көрдіңіз бе?
Сергей Погосян: - Иә, әрине. Бұл да кәсібімнің бір бөлігі болды.
Вячеслав Половинко: - Кешкі отырыстарда ғана Аяз ата болдыңыз ба, әлде үйлерді де аралаушы ма едіңіз?
Сергей Погосян: - Аяз ата болуды балалар корпоративтерінен, театрда балаларға арналған шырша мерекесінен бастағанмын (күледі). Балаларына жеке шақыратындар да болды. Бұған қоса, біз балалар ертегісі қойылымын әзірлеп, оны фойеден жалға алған орында көрсетіп жүрдік.
Вячеслав Половинко: - Жұрт арасында "Жаңа жыл мерекесі күндері артистер бір жылдық нәпақасын тауып, жырғап қалады екен" деген пікір бар ғой.
Сергей Погосян: - Ол кезде Аяз атаны бір шақырғанға 15 доллардай төлейтін, бірақ он шақты жерге шақырса, мен күніне150 доллар табатынмын. 1990 жылдары бұл қыруар ақша болатын. Сондықтан Жаңа жыл мерекесі актерлерді асырады дегенмен толық келісемін.
Вячеслав Половинко: - Ол кезде балалар Аяз атадан не сұрайтын? Әке-шешелерінің ақшасы қандай сыйлыққа жетуші еді?
Сергей Погосян: - Тапсырыс берушілер қоржыныма не салып берсе, балалар да соны сұрайтын, сосын: "мәссаған, Аяз ата, менің не қалайтынымды қалай біліп қойдың?" дейтін. Әдетте ойыншықтар, бірақ сапалы ойыншықтар болатын. Естеріңізде болса, 1990 жылдары бәрі бар, бірақ оны алатын ақша болмаған еді. Ал ол кезде дүкендегі заттың бағасы аспандап тұрды.
Пётр Троценко: - Демек Аяз атаны шақыру әр отбасының шамасы келмейтін қымбат тарту болған ғой?
Сергей Погосян: - Иә, 1990 жылдары солай болды. Бірақ баласын шырша мерекесіне апаруға кез-келген отбасының шамасы жететін, өйткені ол кезде балалардың мерекелік шараларына тегін жолдама беретін, ондай шыршада Аяз ата да тегін болатын. Әрине, "Анкара" қонақүйінде өткізілетін балаларға арналған мерекелік шараға қымбат билет сатып алуға болатын, ең қымбат Аяз ата сол жерде болды. Ал ғылым академиясы ғимараты фойесіне барсаң, ол жердегі Аяз ата арзандау болатын.
Пётр Троценко: - Қымбат Аяз атаның арзан Аяз атадан айырмашылығы қандай еді?
Сергей Погосян: - Шырша мерекесі жайлы сұрап отырсыз ғой? Айырмашылығы тек сыйлықтарында ғана болатын, ал әртістер балаларды бөліп-жармай, қандай шара болсад да бар өнерін салатын.
Пётр Троценко: - Ал костюмдер ше?
Сергей Погосян: - Әдетте үнемі бір костюмді киетінбіз, бірақ өте қымбат жобаға шақырса, костюмді арнайы тіктіретін немесе жалға алатын.
Вячеслав Половинко: - 1990 жылдары жұрт театрға барушы ма еді? Әлде сіз аудиториясы амалсыздан отыратын лагерьлерде өнер көрсеттіңіз бе?
Сергей Погосян: - Сіз онда құдды бір тұтқындар лагері деп ойлап қалған сияқтысыз ғой (күледі). Жоқ, біз балалар лагеріне баратынбыз, олар өздерін емін-еркін ұстайтын. Ал бір қызығы, 1990 жылдары театр ойын-сауықтың жұрттың бәрінің шамасы келетін ең арзан түрі болды. Мысалы, жүретін қызыңды театрға шақырсаң, көп ақша да қажет болмайтын. Билет пен коммерциялық дүңгіршектегі бір банка кока-коланың бағасы шамамен бірдей болатын. Сөйтіп, сүйген қызыңмен кешіңді де өткізесің, спектакльдің бірінші және екінші бөлімдері арасындағы үзілісте үйден әкелген тәттілеріңді жеп, үлкен бір парызыңды атқарғандай, риза кейіппен үйіне шығарып салатынсың.
Пётр Троценко: - Айтып отырғаныңыз, егер әлгі бойжеткеннің көңілі кока-колаға емес, театрға ауғанда болатын жағдай ғой.
Вячеслав Половинко: - 1990 жылдары әлдебір өзекті тақырыпты қозғаған қойылымда ойнауды ұсынған жоқ па? Мысалы, саясат, қарақшылар туралы?
Пётр Троценко: - Негізі ол жылдары сол заманды көрсеткен қойылымдар болды ма?
Сергей Погосян: - Жоқ, ондай қойылымдар болған жоқ. Меніңше, ондай қойылымдар әлі де жоқ сияқты, өйткені 1990 жылдардағы жағдайды дұрыс бағалауға қабілетті драматург шықпады. 1990 жылдарды әспеттеген немесе керісінше даттаған шығармалар болмаса, 1990 жылдардағы қоғамның шын келбетін көрсететін ондай пьесалар, меніңше, бізде жоқ сияқты. Бұған қоса, меніңше, қандай қоғам болып қалыптасқанымызды жұрт әлі күнге дейін түсінбейтін тәрізді.
"АЛҒАШҚЫ ЖЫЛДАРЫ "ТВ-БИНГО" ҚЫЗЫҚ ШОУ ЕДІ"
Пётр Троценко: - Енді сізді бүкіл елге танымал еткен хабар – "ТВ-Бинго" жайлы әңгімеге көшсек. Ол бағдарламаға қалай бардыңыз?
Сергей Погосян: - Ондай ғұмыры ұзақ жобаларға әдетте кездейсоқ тап боласың ғой. Телевизияда жұмыс істеп жүрген кезімде лотерея жүргізуді ұсынды. Маған қызықсыз болып көрінді де, ол ұсыныстан бас тарттым. Лотереяны жүргізгісі келетін қыздар көп, бірақ бізге бір қыз бен бір ер адам керек деді. Айтпақшы олар маған барлық жерден кетіп, тек "ТВ-Бинго" жобасында ғана қалуға тиіссің деген шарт қойды. Ол кезде радио, театр, телевизияда жұмыс істеп әрі корпоративтер жүргізетінмін. Қазір ойласам, сол кезде вокзалда "Поезд келді" деп хабарлайтын диспетчердің жұмысынан басқаның бәрін атқарған тәріздімін.
Вячеслав Половинко: - Поезд келді! Құттықтаймыз! ("ТВ-Бинго" хабарында ұтыс шыққан сәтте жүргізуші Сергей Погосян осы сөзді қазақша айтатын. – Азаттық)
Сергей Погосян: - Кейін әлгі сөзді қазақша айтпауымды өтінді, өйткені тілім келмегендіктен сәл басқа мағынада естілетін. Оқырмандардан "Сергей жұртты құттықтаудың орнына, балағаттап жүр" деген мазмұндағы хаттар келетін. Біреуді балағаттау ойыма келмесе де, бастықтар мұндай құттықтаулардан аулақ болуымды өтінді. Қысқасы, мен кездейсоқ тап болған хабар 18 жылға таяу жалғасты.
Вячеслав Половинко: - Бағдарламаны жүргізе бастағанда өзіңіздің де лотерея ойнағыңыз келген жоқ па?
Сергей Погосян: - Лотереяны мен де, қайын атам да көп ойнадық. Ол кісі көп билет сатып алатын, белсенді ойыншы ретінде тіпті бір рет комиссияда болған. Бір ай бойы студияда отырды, ал мен хабарды жүргіздім. Алғашқы жылдары "ТВ-Бинго" жұрт көп көретін өте қызық шоу болды. Кейін қызығы кетіп қалды. Оны дамыта беру керек еді, бірақ ол үшін ақша керек болды…
Пётр Троценко: - "ТВ-Бинго" қазақстандықтардың 1990 жылдардағы арманы болды деуге бола ма? Бұл, біріншіден, азын-аулақ ақшаға делебең қосып қатысатын ойын түрі болса, екіншіден, кедейлік жайлаған тұста сол аз ақшаға әлдебір ұтысқа ие болу мүмкіндігін ұсынды ғой.
Сергей Погосян: - Негізі, лотерея ойнау – ши басын сындырмай байысам дейтін адамның арманы. Бірақ "ТВ-Бингоны" арман деп атауға да болады. Ол кезде "МММ" компаниясы да (1990 жылдардың ортасында шыққан ірі қаржылық пирамида. - Азаттық) 1990 жылдардың символы болды ғой. Капитализмге жетеміз деген оймен әлі де"қуып келеміз". Бірақ 1990 жылдары өте бай әрі жомарт жандар да пайда болды. Қазір адамдар онша жомарт емес, өйткені ақылы кірді, ал ол кезде адам бір күнде бір миллион ақша тапса, келесі күні де сондай миллион, ал бір жылда 365 миллион табатындай көретін. Бізде 100, 200, 300 лотерея билетін сатып алған адамдар болды, оларға қарап жаның ашитын. Біз тіпті ондай жандарға "2-3 билеттен ғана алыңыздар" дейтін болдық.
Вячеслав Половинко: - Ал қайын атаңызға бірдеңе ұтудың сәті түсті ме?
Сергей Погосян: - Иә, бірер мәрте ұтып, билетке кеткен ақшасын қайтарып алған.
Пётр Троценко: - Кезінде жұрттың "ТВ-Бингоны" айла-шарғы деп сынағаны есімде. Ондай айла шынымен болып па еді?
Вячеслав Половинко: - Мысалы, шарларды белгілі бір ретпен қыздырады екен деген сыбыс тараған.
Сергей Погосян: - Негізі, сол шарларды салқындату айла-шарғыға жатады. Бірақ "ТВ-Бингода" мұндай болған жоқ, өйткені бинго ойынының принципіне сәйкес, компания үнемі ұтыста болуы тиіс. Ол жерде де казинодағы сияқты қулыққа басуға болмайды, әйтпесе жұрт ойнамай қояды. Шығынға батпағандықтан, бағдарлама соншама ұзақ жыл жүрді. Тек 2008 жылғы дағдарыстан кейін ғана бағдарламаның сәні кетті, мұны жүлделерден байқауға болады. Бірақ басты принципі сол қалпы сақталып, әр тираждың соңында біреу бингоны ұтып алатын.
"ТОҒЫСҚАН ТАҒДЫРЛАРДЫ" СУПЕРЭЛИТА ОЙНАДЫ"
Вячеслав Половинко: - Сізді жұрт көшеде көрсе "О, ТВ-Бинго келе жатыр" деп көбірек тани бастаған шығар?
Сергей Погосян: - Дәл солай деп айтатын. Бірақ аспаздық бағдарламаны да жүргізгенмін, сондықтан мені "Бинго" немесе "Цептер" (Сергей Погосян жүргізген аспаздық бағдарлама "Чудеса от Цептер" деп аталған. – Азаттық) деп атайтын, ал мен бір рет болса да "Театр" деп атағандарын қалайтынмын.
Пётр Троценко: - Міне, енді "Тоғысқан тағдырлар" ("Перекресток") сериалына (1996-2000 жылдары Сергей Погосян сериалда тележүргізуші рөлін ойнаған. - Азаттық) да келдік. Бұдан сәл үлкендеу рөл ойнағыңыз келген жоқ па? Өйткені сіз көбінесе өз-өзіңізді ойнаған сияқты болдыңыз.
Сергей Погосян: - Әрине, салмақтылау рөлде ойнағым келді, өйткені бұл Аяз атаның сақалын жапсырып, лототронның жанында тұрмай-ақ атағың да шығатын, ақша да табуға болатын жер еді. Киноға түсіп, театрда ойнап ақша табу кез-келген актердің арманы. Бірақ "Тоғысқан тағдырлар" сериалына суперэлита актерлер ғана түсті, кастинг қатал болды, ал ол кезде мен ондай адамдардың қатарында болмаған шығармын.
Вячеслав Половинко: - Бірақ сіз "Тоғысқан тағдырлар" сериалының астаналық жаңа нұсқасында ("Астана – жүрегім менің" сериалы. - Азаттық) үлкен рөлде ойнадыңыз. Алдыңғы рөліңізден оның айырмасы көп пе?
Сергей Погосян: - Иә, мүлде ұқсамайды.
Вячеслав Половинко: - Тым қысқа жауап.
Пётр Троценко: - Театрда ойнаған ең үлкен рөліңіз қандай?
Сергей Погосян: - Айту қиын. Рөлдерімнің бәріне жауапкершілікпен қарадым. Театрда Гамлетті ойнадым, ал әр актер үшін Гамлетті ойнау шеберлік шыңын көрсетеді. Бірақ мен сомдаған Гамлеттің бағасын мен емес, көрермен береді. Бірақ, құдайға шүкір, жұрт келетін, демек ұнады деп ойлаймын. Эзопты (ежелгі грек мысалшысы. - Азаттық) ойнап мемлекеттік сыйлық алдым. Театрда рөлден таршылық көрген жоқпын, бұл үшін Рубен Андриасянға рахмет (Қазақстан халық артисі, Алматыдағы Лермонтов атындағы театрдың көркемдік жетекшісі. - Азаттық). 1990 жылдардың аяғы және 2000 жылдардың басы мен үшін жайлы кезең болды, өйткені ешқайда кетпей театрда қалдым. Ал бір жағынан театрға мүлде беріліп, өз жағдайын ойламады деп те жазғыра алмайды.
Пётр Троценко: - Ал театрдан кеткендер көп пе? Мұны шығармашылық тұрғыдан тоқырау деуге бола ма?
Сергей Погосян: - Ондайлар көп кетті, бірақ мен мұны тоқырау деп атамас едім. Актерлердің кейбірі корпоратив кештерін жүргізуге, енді біреулері телевизиядағы режиссураға кетті, негізі телевизияға кеткендері өте көп. Бәрі адамның ішкі трагедиясына, сол үшін өкінетін-өкінбейтініне байланысты. Негізі, бұл көп адамдар үшін өтпелі кезең болды. Мен театрда қалғанымен, спектакльде ойнамай, көбінесе түнгі клубтарда кеш жүргізген актерлер маған қарағанда, көбірек жетістікке жеткен сияқты көрінеді. Бірақ ол біреу денсаулығынан, біреу жұмысынан айырылған заман болды. Бірақ ол кезде 2-3 қожайынға жұмыс істеу қалыпты жағдай болатын.
"НҰР ОТАНҒА" ШАҚЫРҒАН ЖОҚ, ӨЗІМ ДЕ ҚҰЛШЫНБАДЫМ"
Вячеслав Половинко: - 1990 жылдардың аяғы мен 2000 жылдардың басында телевизия, театр, кино, спортта танылған тұлғалардың бет-беделімен өзін жарнамалау үшін билік оларды әлпештей бастады. Сіз одан шет қалыпсыз. Сіз ондай ұсыныстардан өзіңіз бас тарттыңыз ба әлде еленбей қалдыңыз ба?
Сергей Погосян: - Билікпен арамыз жақсы, биліктің маған деген көзқарасы да жақсы. Бірақ менен ешкім ештеңе талап еткен жоқ. "Нұротандықтармен" де қарым-қатынасым жақсы, ол жаққа [ "Нұр Отан" партиясына] мені ешкім шақырмады, мен де алдарына барған жоқпын. Құдайға шүкір, онсыз да жағдайымды жасадым.
Вячеслав Половинко: - Әртістердің көбі саясатқа неге кетеді деп ойлайсыз?
Сергей Погосян: - Саясатқа кетіп немесе "Нұр Отанға" кіріп жатқандар сол салада жұмыс істегісі келеді. Егер актер партияда жұмыс істесе, шығармашылық карьерасымен қош айтысатыны сөзсіз, өйткені ол мүлде өзге шаруалармен айналысады. Бірақ мен ондайдан аманмын әрі өзім де ол жаққа ұмтылған жоқпын.
Вячеслав Половинко: - 1990 жылдарды әлдебір кейіпте қайтарғыңыз келер ме еді?
Сергей Погосян: - Меніңше, 1990 жылдар жұртта жағдайымыз енді түзеледі деген үміт болған сияқты. Ол кезде шетелдік көліктер пайда болып, жұрт байып, үйлер сала бастады, қысқасы дағдарыстан шығып жатқан кезіміз болды. Бұл "нөл" нүктесінен "плюс" нүктесіне жылжу еді. Ал қазір жұрттың көбі күйзеліске түсуге бейім екенін байқаймын. 1990 жылдары біз мұнайдың бағасы арзандап кетеді деп қорықпадық, өйткені ол біртіндеп қымбаттай бастаған, ал қазір мұнай 150 [доллардан] 50 долларға дейін құлдырап кетті де, жұрттың көбі терең дағдарысқа түсті. Ал "1990 жылдарға қайта оралғыңыз келер ме еді?" деген сұрағыңыз мен үшін "Қазіргіден жас әрі денсаулығыңыздың мықты болғанын қалар ма едіңіз?" деген сұрақ сияқты естіледі. Иә, ол кездегі жастық шағымның оралғанын қалар едім.
Пётр Троценко: - 1990 жылдарғы әлдебір дүниелердің біздің заманымызға енгенін қалар ма едіңіз?
Сергей Погосян: - Шындық пен ақиқаттың қадірі қашқанын байқап жүрмін (мұндай түйінім үшін кешіріңіздер). 1990 жылдары жұрт жаппай "Взгляд" хабарын көріп, келеңсіздіктерді әшкерелеген журналдарды оқып, шындық іздегені есімде. Ал қазір, өкінішке қарай, шындық біреулер дайындайтын әлдебір өнімге айналды. Әлгі "өнім" сапалы жасалса, шындыққа жанасатындай көрінеді. Қазір шындықты ешкім іздемейтін болды. Егер менің еркімде болса, шындыққа деген құрметті осы заманға қайта әкелер едім.
