Бағдарлама барысында бұл екі ғалымның Америкадағы өз қызметтері туралы сөздері арасына Украина, Грузия мен Қырғызстандағы революциялар туралы сюжеттер де енгізіліп отырды. Екі ғалымның сөздері кінәні өз мойындарына алғандай етіп түзетіліп, қиылып берілген. Бұл орайда, адам құқықтарын қорғаушы ұйымдар мен АҚШ үкіметі өз наразылығын білдіріп отыр.
Чех ресми орындары Өзбекістан үкіметінің талабына сай екі өзбек босқынын екі аптадан бері тұтқында ұстап отыр. Бұл екеуі 2005 жылдың мамыр айында Өзбекістанның шығысындағы Андижан қаласында болған қанды оқиғалардан кейін өз елінен босып, шетелде баспана тапқан жүздеген өзбек босқындарының бірі. Андижан оқиғаларының куәгерлері және адам құқықтарын қорғаушы ұйымдардың айтуынша, 2005 жылдың мамыр айында Андижанда болған бейбіт шеруді өзбек қауіпсіздік күштері қанға бояп басқан.
Кінәні мойындау ең шынайы ақиқатты білдіре ме? Орта ғасырларда Батыста солай деп есептеліп келді. Кінәні күштеп мойындатудың да жөні бар деп есептеліп келді. Алайда, бүгінгі заманда бұған жол берілмейді. Алемнің көптеген елдерінде кінәні күштеп мойындатудың өзі әділетсіздіктің белгісі ретінде қаралады, репрессияшыл биліктің құйтырқы амалы деп есептеледі. Десе де, кей жерлерде кінәні күштеп мойындату әлі де бар. Соның ең соңғы мысалын осы аптада Өзбекістан көрсетті.
Ресейдің Польшадан ет тасымалдауға салған тиым шарасы алдағы айда өтпек Европа Одағы мен Ресей арасындағы жоғары дәрежелі кездесуді жоққа шығаруы мүмкін. Өйткені Польша Европа Одағының Ресеймен арадағы стратегиялық әріптестік туралы келіссөздерін вето арқылы бөгеп тастамақ. Алайда, Европа Одағы сыртқы саясатын белгілеуші жетекші саяси қайраткерлер мен Ресей сыртқы істер министрі Сергей Лавров арасында Люксембургта өткен кездесу барысында анықталғандай, мәселе ауыл-шаруашылығы саласындағы айтыстан әлдеқайда тереңде жатқанға ұқсайды.
АҚШ Мемлекеттік Департаменті әлемдегі 2006 жылғы адам құқықтарының жағдайына арналған жылдық есебін жария етті. Бұл орайда «Азаттық» радиосы АҚШ Мемлекеттік Хатшысының демократия, адам құқықтары және еңбек мәселелері бойынша орынбасары Эрика Баркс-Рагглс ханыммен сұхбат өркізген еді. Баркс-Рагглс ханым бұл қызметінде Таяу Шығыс, Оңтүстік Азиямен қатар Орта Азиядағы жағдайға да жауаптанады.
Американ Вице-Президенті Дик Чейни дүйсенбі күні күтпеген жерден Пәкістанға келді. Бұл сапар Пәкістан Президенті Первез Мушарраф-тың әл-Қаида мен Талибанға қарсы амалдарды қолға алу мәселесі халықаралық деңгейде талқыланып отырған уақытқа сай келіп отыр. Әл-Қаида мен Талибан Пәкістандағы ру-тайпалық аймақтарды пайдаланып, осы жерден көрші Ауғаныстанға қарсы шабуылдар ұйымдастырып отыр деп есетпейтін Батыс елдері Пәкістан Президентінен бұл топтарды ауыздықтауда шешімтал әрекеттерді талап етіп отыр.
Нью Йоркта орналасқан Журналистерді Қорғау Комитеті атты ұйым дүйсенбі күні жария еткен жылдық есебінде өткен 2006-шы жылы әлемде 55 журналист өлтірілгенін хабарлады. Бұлардың көпшілігі – 32 журналист – Ирақта құрбан болған. Олардың 30-ы ирақтық журналист болған. Алайда, журналистер тек Ирақта ғана өлтірілмеген. Журналистер құрбан болмаған елдердің өзінде оларға халыққа ақпар жеткізу әрекеті барысында түрлі қысым, бөгесіндер жасалған. «Азаттық» радиосы Журналистерді Қорғау Комитетінің атқарушы директоры Джоэл Симонмен «Азаттық» радиосы хабар тарататын кей елдердегі баспасөздің жағдайы жөнінде сұхбат өткізген еді.
Қытай астанасы Бейжің 2008 жылдың тамыз айында өтетін кезекті Олимпиадаға ерекше қарқынмен дайындалып жатыр. Осынау спорт мейрамын тамашалауға келетін миллиондаған шетелдікті таң қалдыру мақсатында Бейжіңде көптеген жаңарту шаралары қолға алынған, қала ішінде мен қала маңында жаңа спорт кешендері тұрғызылып жатыр. Алайда спорттан тысқары мәселелер де ұмыт қалмай отыр. Солардың бірі - Олимпиада кезіндегі қауіпсіздік мәселесі. Аталмыш жағдай Қытай ресми орындарына халықаралық қауымдастықпен тығыз байланыс орнату мүмкіндігін тудырып отыр. Алайда Қытай ресми орындары мұны елдегі диссиденттерді одан әрмен басып-жаншуға да пайдалануы мүмкін.
Осы аптада Американ Президенті Буш Ираққа қатысты жаңа саясатын жариялауы тиіс. Осының қарсаңында Вашингтонда саясаткерлердің өзара айтысы барған сайын өршіп барады. Конгресті өз ықпалы астына алған оппозициялық Демократтар партиясы соғыстың одан әрмен "үдеуіне" жол бермейтінін ескертті. Алайда, Демократтар Президентке балама Ирақ саясатын ұсыну мәселесінде әлі нақты шешімге келмеген тәрізді.
Өткен айда Америкада болған аралық сайлау нәтижесінде Демократтар партиясы Американ Конгресінің екі шатырында да көпшілік орындарға ие болды. Сенат пен Өкілдер Шатыры қаңтардың 4-інде бас қосқан кезде Демократтар партиясының жетекшілігі Президент Буштың Ирақ саясатына өзгеріс енгізуді жоспарлап отыр. Конгрестегі аса ықпалды Қарулы Күштер Комитетіне жетекшілік ететін Айк Скелтон осылай деп мәлімдеп отыр.
Дүйсенбі күні Брюссельде өткен жиынында Еуроодақ сыртқы істер министрлері Түркияның одаққа мүше болуына қатысты келіссөздерді жарым-жартылай тоқтатуға келісті. Себебі Анкара Еуроодаққа мүше ел Кипрды мойындағысы келмей, оған өзінің су бекеттерін ашу міндеттемесінен бас тартып отыр. Ирландия сыртқы істер министрі Дермот Ахерннің мәлімдеуінше, одақтың 25 министрі келіссөздегі 35 саланың 8-н тоқтатуға келіскен. Бұл мәселе апта соңында өтетін Еуропа Одағы мемлекет басшыларының екі күндік кездесуінде де сөз болмақ. «Азаттық» радиосының тілшісі Джеффри Донован таяуда Түркияның ең ірі қаласы Станбұлда болып, Түркияның Еуроодаққа мүше болмақ ниеті жөнінде сондағы қарапайым түрік азаматтарының пікірін білуге тырысқан еді.
Европадағы Қауіпсіздік пен Ынтымақтастық Ұйымының сыртқы істер министрлері дәрежесіндегі екі күндік кездесуі кеше Брюссельде аяқталды. Кездесу барысында одақтың болашағына орай ұйымның ішінде туындап отырған бөлініс анық байқалды. Америка Европадағы Қауіпсіздік пен Ынтымақтастық Ұйымының Европа мен Орта Азиядағы демократия мен адам құқықтарын қадағалаушы құрылым ретіндегі рөлін күшейту керек десе, Ресей бастаған кей елдер ұйым халықаралық терроризм мен есірткі тасымалы мәселесіне қажетті дәрежеде көңіл бөлмесе оның қажеттілігі шамалы болады деп мәлімдеді. Кездесу соңында қабылданған қорытынды құжатта бұл екі көзқарас та көрініс тапқанымен, ұйымның болашағына қатысты айтыс шешілмегенге ұқсайды.
Америкадағы бірқатар ірі ақпарат ұйымы ресми Вашингтонның ұстанымына қарсы шығып, Ирақтағы қазіргі жағдайды "азаматтық соғыс" деп атап отыр. Бұл екі арада, Американ Конгресі құрған бейтарап комиссия Президент Джордж Буш Ираққа байланысты енді қандай шараларды қолға алуы тиіс деген сауал төңірегінде өз есебін дайындап жатыр. Комиссия есебі әлі жарияланбаса да, ондағы кей ұсыныстар қазірдің өзінде кей ақпарат құралдарының қолына түсіп отыр.
Ойдан шығарылған жалған қазақ тележурналистінің Америкаға барған сапарын бейнелейтін сайқымазақ "Борат" киносының коммерциялық табысынан кейін бұл киноны шығарғандарды сотқа берушілер табылып жатыр. Кинода бейнеленген адмдардың кейбірі Борат оларды ақымақ қылып кетті деп отыр. Бұл екі арада, "Борат" киносы осымен екінші апта бойы американдық кинопрокатта ең көп ақша жинаған фильм ретінде аталып отыр. Қарашаның 3-інде көрсетіле бастағаннан беріде "Борат" киносы әлем бойынша 115 млн. доллар табыс түсіріпті. Жаплы шығыны 17 млн. долларды құраған кино үшін бұл үлкен табыс, - дейді мамандар.
Қиыр Шығыс пен Батыс Европаны теміржол байланысы арқылы жалғауды көздеген ғаламат жоба Б.Ұ.Ұ.-ның қолдауымен жүзеге асуға бір қадам болса да жақындай түскендей. Өткен аптаның жұма күнінде Оңт.Кореяның Пусан қаласында бұл жобаны баянды ететін келісімге қол қойылды. Транс-Азия Темір Жол (ТАТЖ) жүйесіне қатысты бұл алғашқы халықаралық келісім тарихи қадам ретінде бағаланып отыр. Алайда, ТАТЖ жүйесін сәтті жүзеге асыруға бөгет боп тұрған техникалық және қаржылық жағдайлар да жоқ емес.
Ирақтағы соғысқа орай ақпарат құралдарында жарық көріп жатқан "жағымсыз" хабарларға қарсы АҚШ Қорғаныс Министрлігі өз тарабынан ақпараттық науқан ұйымдастырғалы отыр, деп мәлімдеді Associated Press агенттігі. Американдық ақпарат қызметі боп табылатын Associated Press Пентагонның ішкі құжатын қолға түсіргенін хабарлауда. АҚШ Қорғаныс Министрінің бұқарамен байланыс бойынша орынбасары Дорранс Смит дайындаған бұл құжатта Ирақтан келіп жатқан, оның пайымдауынша тура емес боп табылатын, хабарларды Пентагон өз тарабынан дұрыс ақпармен түзетіп отыратыны айтылған.
Иранның ядролық мәселелер бойынша келіссөздердегі басты уәкілі Әли Лариджани мен Евроодақтың сыртқы саясат мәселелері бойынша басшысы Хавьер Солана жексенбі күні Австрия астанасы Веннада келіссөздерін одан әрі жалғастырды. Сенбі күнгі келіссөздердің алғашқы күнін олар "байсалды болды" деп бағалаған. Келіссөздер ресми Тегеранның ядролық бағдарламасына байланысты Б.Ұ.Ұ. тарапынан салынуы мүмкін шектеу шараларын тоқтату амалдарына қатысты болып отыр.
Бүгін Американ тарихындағы ең жойқын «Катрина» дауылының бір жылдығы аталып өтуде. Дауыл мен су тасқыны болып өткен аймақтарда қайта қалпына келтіру әрекеттері әлі де баяу өтуіне байланысты Американ Президенті Дж.Бушқа сын айтылып отыр.
Сейсенбі, тамыздың 29-ы күні Американ тарихындағы ең жойқын «Катрина» дауылының бір жылдығы аталып өтілмек. Алайда, дауыл мен су тасқыны болып өткен аймақтарда қайта қалпына келтіру әрекеттері әлі де баяу өтіп жатыр. «Катрина» дауылының салдарын жою әрекеттеріне байланысты Америка Президенті Дж.Бушқа айтылып жатқан сын қараша айында өтетін Конгреске аралық саулау кезінде көрініс таба ма?
Иран өз ядролық бағдарламасын тоқтату жөніндегі Батыс елдерінің талаптарына көнбей отыр. Иран Президенті Махмуд Ахмединежад сенбі күні өз елінің ядролық бағдарламасындағы кезекті кезеңді бастап берді. Арак қаласында ол ядролық реакторға қажет ауыр су шығаратын зауытты ашу рәсіміне қатысты. Ахмединежад Иран ядролық технологияға деген өз құқығынан бас тартпайтындығын тағы қайталады. Жексенбі күні Иранның ендігі бір жоғары дәрежелі ресми қызметкері өз елінің ядролық бағдарламаны одан әрі дамытатындығын мәлімдеді.
Тағы
